AĞCİYƏR SAĞLAMLIĞI VƏ TƏNƏFFÜS SİSTEMİNİN QORUNMASI: POST-COVID VƏ AĞCİYƏR REABİLİTASİYASI

Ağciyər sağlamlığı insan orqanizminin ən mühüm dayaqlarından biridir. Tənəffüs sistemi bizə oksigen təmin edir və bütün hüceyrələrin normal fəaliyyətini təmin edir. Xüsusilə COVID-19 pandemiyasından sonra ağciyər sağlamlığı mövzusu daha çox aktuallaşdı. Çünki bir çox insan infeksiyadan sonra nəfəs darlığı, zəiflik və uzunmüddətli reabilitasiya ehtiyacı ilə qarşılaşdı. Bu yazıda post-COVID sindromu, ağciyər reabilitasiyası üsulları, nəfəs məşqlərinin əhəmiyyəti və ağciyərləri gücləndirmək üçün istifadə olunan sadə tibbi vasitələr haqqında ətraflı məlumat verəcəyik.

Ağciyər Sağlamlığının Əhəmiyyəti

Ağciyərlər bədənin enerji təminatında əsas rol oynayır. Oksigenin qana keçməsi və karbon qazının xaric olunması prosesi yalnız sağlam tənəffüs orqanları ilə mümkündür. Əgər ağciyərlərin fəaliyyəti zəifləyirsə, bütün orqanizmin ümumi vəziyyəti də pisləşir.

Azərbaycanda son illərdə xroniki bronxit, astma, KOAH (xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyi) və digər tənəffüs xəstəliklərinin artması müşahidə olunur. Bu, həm ekoloji faktorlarla, həm də düzgün olmayan həyat tərzi ilə əlaqədardır. COVID-19 isə ağciyərlərə əlavə zərbə vuraraq, onların sağlamlığının qorunmasını daha da vacib etdi.

Post-COVID Sindromu və Nəfəs Problemləri

COVID-19 infeksiyasını keçirən bir çox insan, sağaldıqdan sonra belə, müxtəlif simptomlarla üzləşir. Bunlar “post-COVID sindromu” adlanır. Ən geniş yayılmış şikayətlər:

• Uzunmüddətli nəfəs darlığı
• Dərin nəfəs ala bilməmək
• Davamlı öskürək
• Tez yorulma və zəiflik
• Konsentrasiya çətinliyi

Bu simptomlar tənəffüs yollarında qalan zədələr, ağciyərlərdə iltihab izləri və zəifləmiş toxumalardan qaynaqlanır. Ona görə də, post-COVID xəstələrinə xüsusi reabilitasiya proqramları tövsiyə olunur.

Ağciyər Reabilitasiyasının Əsas Yolları

Post-COVID dövründə ağciyər sağlamlığının bərpası üçün kompleks tədbirlər vacibdir:

1. Nəfəs məşqləri – Diafraqmatik nəfəs, dərin nəfəs texnikaları və yüngül fiziki hərəkətlərlə ağciyərlərin genişlənməsi təmin olunur.

2. Fiziki aktivlik – Gündəlik yüngül gəzinti, pilates və yoga kimi məşqlər oksigen mübadiləsini artırır.

3. Sağlam qidalanma – Antioksidantlarla zəngin qidalar (meyvə, tərəvəz, göyərti) ağciyər toxumalarının bərpasına kömək edir.

4. Fizioterapiya – İnhalyasiya, nəfəs gimnastikası və tibbi nəzarət altında aparılan reabilitasiya proqramları.

5. Texniki vasitələr – Xəstələrin ev şəraitində istifadəsi üçün nəzərdə tutulan tibbi cihazlar, məsələn spirometr.

Spirometrin Roluna Qısa Baxış

Spirometr (3 Balls) ağciyərləri gücləndirmək və nəfəs alma vərdişlərini yaxşılaşdırmaq üçün sadə, amma çox faydalı cihazdır. Onun köməyi ilə istifadəçi dərin nəfəs alaraq topları qaldırır və beləliklə ağciyər həcmini tədricən artırır. Bu cihaz post-COVID xəstələrinin reabilitasiyasında geniş istifadə olunur. Spirometr haqqında ətraflı məlumat üçün buraya keçid edin.

Nəfəs Gimnastikasının Faydaları

Nəfəs məşqləri təkcə xəstələr üçün deyil, sağlam insanlar üçün də çox faydalıdır. Onlar:

• Stressi azaldır
• Qan dövranını yaxşılaşdırır
• Ağciyər həcmini artırır
• İdman nəticələrini gücləndirir

Azərbaycanda bir çox həkimlər COVID-dən sonra nəfəs gimnastikasını əsas reabilitasiya vasitəsi kimi tövsiyə edirlər.

Həyat Tərzi Dəyişiklikləri

Ağciyər sağlamlığını qorumaq üçün:

• Siqaretdən uzaq durmaq
• Təmiz havada daha çox vaxt keçirmək
• Evin havasını mütəmadi olaraq havalandırmaq
• İmmuniteti gücləndirmək üçün vitamin və minerallardan faydalanmaq çox vacibdir.

Ağciyər sağlamlığı həyat keyfiyyətinin əsas göstəricisidir. COVID-19-dan sonra nəfəs problemləri yaşayan insanların müalicəsi yalnız dərmanlarla deyil, həm də düzgün reabilitasiya, nəfəs məşqləri və tibbi cihazların istifadəsi ilə mümkündür. Unutmayaq ki, sağlam nəfəs sağlam həyat deməkdir.